گیاهان دارویی الموت و روستای وناش

گیاهان دارویی در این منطقه فراوان دیده می شود. گیاهان چون کنس جنگلی ، سنجد، ونک ، شال تره ، پنیرک ، قنبلگ ، کرچک ، شیرین بیان ، گل گاوزبان ، خاکشیر ، گزنه ، گل پر ، زرشک سیاه ، ریواس ، آتک ، کمرگل ، زال زالک ، سیب ترش ، زردآلو ، پیچا واشک ، لارچک ، اشلام ، گوم می ، کلیک ، گردو ، پرونک ، قارچ ، گل ختمی ، چغندر کوهی ، پندیرکی ، شنگ ، سیرک ، پیازچیله ، ریحان کوهی ـ شاه تره ، کل کاندو، پلاخرک ، می ، صمغ گون ، چرند،کما،ناس،زیره ی وحشی،و ... به میزان زیاد یافت می شود .

سیابن ، دین درآهو ، چای صحرایی ، پژک ، پونه ، زردپچ ، بارهنگ که از قیمت بالایی برخوردار بوده بصورت پیازچه است و ارتفاعات و در مکانی که برف ذوب می شود روییده شده از خاصیت درمانی بالایی برخوردار بوده .

گیاهان صنعتی در این منطقه به نام گون است که با تیغ زدن به ریشه آن صمغی از آن بیرون می آید در صنعت نساجی کاربرد دارد و در جهت آهار زدن به نخ و پارچه و به عنوان غلظت دهنده در چاپ پارچه استفاده می شود.

دراینجا لازم است جهت مصارف بخشی از داروهای گیاهی  در منطقه الموت درروستای وناش مطالبی اشاره نماییم:

شنگ:شنگ مثل آرتیشو وکاسنی وحشی دارای ماده ی گرانبهائی بنام اینولین میباشد سی تاشصت گرم ریشه شنگ را در یک لیتر آب مدت نیمساعت بجوشانند وصبح نا شتا وبین غذاهای اصلی بخورند،مصرف این جوشانده برای امراض جلدی وتوصیه شده است.

بنفشه:بنفشه اگرتازه باشد شکم را استراحت میدهد،سینه راپاک کرده وآنژین را درمان میکند.

آلو وآلوچه:آلو وآلوچه خشک برای اشخاص که دچار ضعف اعصاب شده اند فوق العاده مفید است.

دم کرده برگ درخت گردو:بچه های که مبتلا به بیماری نرمی استخوان هستند اگر بطور مرتب دمکرده برگ درخت گردورامصرف نماید بزودی استخوانهای آنها محکم خواهد شد زیرا برگ گردو دارای خاصیت تجدید کننده استخوان ها است.

ریحان گوهی:ریحان گوهی سبزی انبیاء است وطعم گوارا داردمسامات بینی را باز میکند،به نفس عطر میبخشد بادهای دردناک را از بدن زائل میسازد،ورنجهای بدنرا برطرف میکند.

سیب ترش: سیب ترش درهرحال غذای روح وجسم هست. عضلات واعصاب را تقویت می نماید،دهان را ضد عفونی می کند وبوی بد انرا از بین می برد به کسانیکه دارای نفس بد بو هستند توصیه کنید که قبلایک سبزی مثل کاهو را خوب با دهان بجوند وبعد یک سیب را باپوست جویده میل نمایند.

شیرین بیان:نهال بزرگی دارد که بصورت درختچه درمی آید وگاهی ارتفاع ان به یک متروپنجاه سانتیمتر میرسد.شیرین بیان بطور خود رودرباغ وباغچه ها به عمل میاید ولی کشت ان تعمیم یافته ودرحال حاضر دراسپانیا، ایتالیا جنوب روسیه شوروی وایران آنرا می کارند.

گل گاو زبان :کمی از تاریخ:کهواره اصلی پرورش گل گاوزبان درآسیای صغیر بوده است که امروزدرهمه جا بحالت وحشی وخود رومیروید.

گردو: اگر مغز گردو را بازیره سیاه کرمانی نرم سائیده وبا عسل مخلوط کرده، درحمام برسروبدون فالج بمالند وبگذارند درحمام گرم بماند تا عرق کند،نتیجه ی خوبی خواهد داد وباهمین دستور دردمفاصل وپا درد را می توان معالجه کرد.

گردو اگر خاک اره چوب گردو را با سرکه مخلوط کنید وآنرا بر صورت بکشید رنگ رخساره را باز وگلگون می نماید.

گزنه: گزما،گزنک هم میگویند دم کرده وجوشانده ی برگ گزنه 35 تا65 درهر هزار وجوشانده ریشه گزنه35تا45 درهزار برای تصفیه خون وزیادشدن ادرار وبازشدن عادت ماهانه بانوان وزیاد شدن شیر وغیره به کار می رود.

گزنه جو شانده گزنه را با پنبه روی زخم اگزما وجرب وگال بمالید زخم را معالجعه خواهد کرد برای تهیه جوشانده گزنه بعنوان محلول شستشو باید سی گرم برگ وساقه گزنه را درنیم لیترآب سردبریزید وظرف محتوی آنرا روی زمین بگذارید تا ده دقیقه بحال خودش بماند ودم بکشد انرا صاف کنید وبا پنبه روی زخم بمالید.

ریواس: اگر آب ریواس را با آردجوخمیر کرده ورودی جوشها بمالند باد سرخ وجوشهای سرخ سوزنده را زائل نماید.

شیرین بیان- جوشانده ریشه شیرین بیان برای معالجه اختلالات مثانه موثر است.شما اگر گرفتار درد مثانه ویا حبس البول شده اید جوشانده شیرین بیان بنوشید.

گردو- رب پوست سبز گردو-که باعسل ویا شیره انگورترتیب دهند،جهت دیفتری وزخم های گلو ودهان وخون امدن ازبن دندان وسستی آن نافع است.

گردو- گردودارای آهن وفسفر ومس وویتامین ب وث میباشد، برای بیماران سل وقند نافع است.

زرشک- برگهای درخت زرشک دارای مقدار زیادی ویتامین ث بوده ودرمان رقیق شدن خون است.آب زرشک بسیار خنک است صفرا بر ومسکن تشنگی است وحرارت معده وجگر را فرونشاندودانه های زرشک به تنهایی مناسب جهت زخم معده ودل درد واسهال تجویز شده است.

مقدار خوراک آب زرشک تا صد گرم واز دانه های زرشک تا45 گرم است.

گزنه- برگ گزنه جهت بازشدن دمل وقطع زگیل مخصوصا با عسل تجویز شده است.

گزنه ادرار را زیاد میکند قند خونرا پایین میاورد شیر را زیاد میکند برگهای تازه گزنه مانند اسفناج درتغذیه مصرف میشود.

آلو- خوردن آلو قبل از غذا برای مبتلا یان به سردرد وتبهای صفراوی سودمند میباشد.

گردو- درهوای سرد، بدن خود را با خوردن گردو گرم کنید تا مبتلا به سرما خوردگی نشوید. زیاد روی درخوردن  آن باعث ورم وجوش در سقف دهان ولوزتین خواهد شد به آن جهت همیشه پس از خوردن مغزگردو دهان را با اب ساده بشویند ویا بعد از آن یک میوه ترش میل نمایند.اگر رنگ گردو برگشته وطعم آن تند شود خوردن آن سمی وخطر ناک است. اگر کسی دچار سرماخوردگی کلیه شده باشد شال پشمی را چنددور برکمر ببند وتا چند روز غذا جزآش ومانند فرنی وشیربرنج نخورد بدون دارو علاج پذیرد.

گزنه- ضماد برگ گزنه با نمک جهت درمان گزیدن سگ هارقبل از رسیدن طبیب نافع است.

پوست گردو- برای درمان نورالژی (درد اعصاب) سیاتیک،پوست خارجی سبز گردو را کوبیده وبشکل ضماد روی جاهائی که دردناک است بگذارید.

والک- والک را برای درمان نسیان(فراموشی) وتقویت اعصاب واشخاص فالج ولقوه ای تجویز کرده اند.

والک(ترلکی اولک) تره خودرواست خوردن والک ضدکرم معده وضد کرم کدو میباشد.

زردآلو:زردآلوی رسیده بخوریدتا بخون سازی او پی ببرید.هرگززردآلو را بعد از غذاهای سنگین نخورید وبعد از خوردن زردآلوآب سرد ننوشید ودرآب سرد استحمام ننمائید،زیرا دراین صورت زردآلو درمعده زود تخمیر میکند وایجاد گاز ونفخ مینماید.غذا شناسان جدید وقدیم زردآلورا خون ساز میدانند اگر زردآلو را با مغز هسته آن بخورید دچار نفخ نخواهید شد.

فندوق- اگر مبتلا به کم خونی هستید بعد از هرغذای خود بعنوان دسر پنج یا شش فندوق خام وبو نداده را بخورید.

برگ وپوست گردو- بیست تاسی گرم پوست سبز گردو یا برگهای درخت گردو را که خشک شده است دریک لیتر آب جوش بریزید ودوازده دقیقه بگذارید بماند تا دم بکشد بعد آنرا صاف کنید وقبل ازهر غذا یک فنجان از آنرا بنوشید.دمکرده برگ یا پوست سبز گردو وبرای رفع کم خونی مفید است.

گزنه- بیست تا سی گرم برگ وساقه گزنه را که خشک کرده اید درنیم لیتر آب سرد بریزید وظرف محتوی آنرا روی آتش ملایمی بگذارید که سه تا پنج دقیقه بجوشد بعد ده دقیقه آنرا دم کنید وصاف کنید وهر روز سه یا چهار فنجان ازآنرا بنوشید.

بنفشه- جوشانده بنفشه خشک که با عسل شیرین شده باشدتب را قطع میکند وسردرد  را برطرف میکند وعوارض گریپ را ازبین میبرد طرز تهیه ومصرف آن اینست که پنجاه گرم بنفشه خشک را دریک لیترآب سرد در ظرفی بریزید وآن ظرفرا روی آتش بگذارید تا بجوش آید  بعد آنرا از روی آتش بردارید وبگذارید پانزده دقیقه دم بکشد سپس آنرا با عسل شیرین کنید وهرروز سه تا پنج بار وهربار یک فنجان از آن بنوشید.

شیرین بیان- چهل تا  پنجاه گرم ریشه خشک شیرین بیان را که تکه تکه شده باشد دریک  لیتر آب سرد بریزید وظرف آنرا روی آتش بگذارید تا بجوش آید وپنج دقیقه بجوشد بعد آنرا از روی آتش بردارید ودوازده ساعت دم کنید. این جوشانده اثر کاملی درمعالجه عفونتهای گلو مثل آنژین، گرفتگی حنجره وگرفتگی صدا دارد.

بارهنگ( سرنیزه ای) – بارهنگ گیاهی است که بفراوانی درهمه جا میروید خداوندآنرا برای درمان دردها دردسترس ما قرارداده است.

والک-مداومت درخوردن والک سبب ریزش موی سفید ودرآمدن موی سیاه بجای آنست واز این نظر شباهت زیادی به سیر دارد.

گزنه- اگر ریشه ی گزنه را درالکل شصت درجه خیس کنید، وآنرا پانزده روز درآفتاب بگذارید وبعد صاف کنید مایعی بدست میاید که چنانچه  سه قاشق آنرا با آب مخلوط کرده، بسربمالیداز ریزش مو جلوگیری مینماید.

آلو سیاه وزرد: سرشار از ویتامین های(آ)، (ب)، (ث)،قند وهیدرات  دو کربن( مواد نشاسته ای) وغیره میباشد وبرای اشخاصی که مبتلا برماتیسم، نقرس ومسمومیت های غذائی میشوند مصرف آن تجویز میگردد.

آلو- برای مداوای یبوست غذایی مفید ترازآلو وانجیرنیست واین خاصیت دانجیر خشک وآلوی خشک زیاد تراست.

شیرین بیان- جوشانده ریشه شیرین بیان را اگر صبح ناشتا وشب موقع خواب یک فنجان ازآنرا بنوشید خاصیت کامل نرم کننده دارد وخیلی زود یبوست شما را برطرف کرده واعمال روده های شما را منظم خواهد کرد.

خاکشیر :این گیاه خودرو وبا تخمک ها ی بسیار ریز واندکی لعابدار،آنقدردارای خاصیت وفایده درمانی وپزشکی است که میتوان درباره اش کتابها نوشت.خاکشیر هنوز اهمیت خود را درخانواده ها از دست نداده ونیروی شفا بخشش فراموش نشده است.

شنگ: گیاهی است بیابانی وداروئی که درفصل معینی ازسال میروید.

قارچ گوهی: این گیاه صحرائی وخود رو به انواع زیادی تقسیم میشود ووجود آن در بیشتر نقاط دنیا یافت میشود مثلا،کپک نان جزء یک نمونه از قارچ است پنی سیلین خوراکی نمونه ای از قارچ است وقص علی هذا،امامنظورما از قارچ خوراکی است که چتری وبیشتر صحرائی است ودردامنه کوههای میروید وبیشتر دراوایل عید نوروز وبعد ازان یافت میشود ودران موادی ازقبیل: کلسیم-سدیم- کلر-سیلسیم-کبالت-منیزیم-فسفر وجود دارد،برای خوردن باید آنرا کباب ویا سرخ کرد. قرچها انواع سمی دارندکه خطرناک است وبرای تشخیص قارچ سمی ازغیر سمی موقعی که پخت اگر نقره درآب آن فروبرند اگر سمی باشد سیاه میشود.

قارچ داروی کرم کش قوی است وازآن سنطونین بدست می آورند. صبح ناشتا اگر قارچ را روی آتش کباب کرده ومیل نمایند کرمهای روده از بین میروند.

رسول گرامی صلی الله علیه واله فرمود: الکماة من نبت الجنه وماؤها نافع من وجع العین(کافی370)

ترجمه:قارچ ازگیاهان بهشتی است وآب اونافع برای درد چشم است تا کنون داروی چمشی که از قارچ بدست آمده ترکیبات پنی سیلین آن است تا بعدها باز چه ترکیباتی از آن بدست آید.

گل گاوزبان: این گیاه دونوع دارد یکی کوهی با گلهای آبی ودیگری جنگلی که گلهایش بزرک وبرنگهای مختلف است.

گل شقایق: این گل زیبای بیابانی درماههای بهار زینت بخش صحرا وچراغ فروزان دشت ها میباشد بسیار گل دلربائی است اما دوامش چند روزی بیش نیست واز نسیم بهاری بزودی پرپر میشود وگوئیادل بلبل را از  طریق  این طریق غمگین میسازد شاید- این انشاء ادبی شایسته آن باشد که نگاشته شد وچون دارای خواص طبی ارزنده ای است پیش درآمدی زیبا برایش برشته تحریر درآمد.

اثر درمانی: از گلهای زرد بقرمز آمیخته این گیاه آرامش سرفه های خشک وخسته کننده را میتوان بدست آورد درتنگ نفس برونشی- سیاه سرفه وناراحتیهای عصبی ودردهای جلو قلبی(آنژین صدری) وبرونشیتها مورد مصرف است. از اثر معرق بودن آن دربیماریهائی که احتیاج به عرق کردن داشته باشند میتوان استفاده کرد.

خواص درمانی: جوشانده محلول آن دررفع بیخوابی موثر است گل شقایق اثر آرام کننده- نرم کننده خلط آور سرفه است- گل شقایق رادرمداوای برونشیت- نزله های ششی-گلودرد-سرفه های مداوم نظیر سیاه سرفه واستم بکارمیبرند.

مصرف آن درتبهای دانه ای ودرد بعنوان داروی مسکن ودربیماریهای سینه بکار میبرند وبرای نرم کردن درذات الریه نافع است- اگر از شیره آن حب درست کنند درگوش دردها خیلی نافع است.

خواص درمانی شاتره: مقوی- تصفیه کننده خون- صفرابر ومشهی است اگر مقداری زیادی از این گیاه مصرف شود گلبولهای قرمز خون را کم کرده وکم خونی بوجود میاورد- درافرادیکه دارای تصلب شرائین هستند نافع وهمچنین درافرادیکه خون زیاد دارند وباعث برافروخته بودن چهره آنها میشود نافع است.

خواص درمانی بنفشه: بیشتر نرم کننده- خلط آور ومعرق است.

دم کرده گل بنفشه دررفع گیریپ- برونشیت های حادگلودرد- نزله های مزمن وبطور کلی درسینه دردها وهمچنین دراختلالات هضمی وکلیه ومثانه بکارمیرود.

مصرف گل بنفشه درمخملک- سرخک وبطور کلی درتبهای دانه دار موثر است.

شربت آن برضد برفک دهان بچه ها موثر است(بطور مالیدنی) شربت گل بنفشه خاط آور قوی است.

پونه: این گیاه بیشتر خودرو ودر کنار جویبارها میروید وازطائفه نعناع میباشد.

خواص درمانی: بادشکن-معده را زبر وخشن مینماید وتحریک مینماید وتحریکات مخاط دستگاه گوارش را انجام میدهد ودستگاه ادراری را تحریک مینماید-پوست بدن را طراوت وزیبائی میبخشد- حرکات دودی روده ها را سبب میشود درنتیجه یبوست را مرتفع مینماید- برای تحریک نیروی جنسی خوب است.

خواص درمانی سنا: برگچه ها ومیوه سنا دارای اثر مسهلی کامل است اگر بابلادن خورده شود اثر ناراحتی کمتر دارد، واز عوارض آن کاسته میشود- اگر درآب جوشیده شود اثر مسهلی آن کمتر میشود سنارا دربسیاری از داروهای ملین وارد میکنند- سنارا به زنان شیرده وبار دار نباید داد زیرا ماده موثر آن از راه شیر دفع میشود.

گردو: میدانید که گردو چقدر چربی دارد وخوردن چربی درتابستان چون حرارت بدن را زیاد میکند،باعث گرمی بدن میشود نافع نیست زیرا کالری زیاد ایجاد می نماید.

آلو: بطور کلی افرادیکه حالت یبوست دارند، همیشه از غذائی که آلو بآنها زده اند استفاده نمایند ویا چند عدد آلوچه خشک را درآب خیسانده شب موقع خواب میل نمایند.

خواص درمانی زردآلو: میوه نارس آن دیر هضم است ونوع رسیده آن برای بیماران مبتلا به ضعف کبد وسوء هضم خوب نیست- برای مبتلایان بورم مفاصل وکم خونی کاملا نافع است ودرخونریزیها توصیه میشود.

موادمعدنی:عبارتست از منیزیم-کلسیم-فسفر-پتاسیم-آهن وویتامینهای آن عبارتند ازC,PP,B2,B,A

شربت زرشگ:زرشگ رابجوشانید وآب آنرا ازآستری رد کنید وهم وزن آن شکر اضافه کنید وبجوشانید مثل شربت آلبالو عمل نمائید.

گل گاوزبان: دردردهای گوارشی که دراثر قولنج وسرماخوردگی ایجاد شده است مفید میباشد اگر با گل بنفشه توأم شود درموارد غم وغصه، اندوه وناراحتی اعصاب وغیره بکار میرود.

کندر: حضرت صادق علیه السلام فرمود: بخورانید به زنان آبستن کندر را که اگر پسر آبستن باشد دانا وفهیم وشجاع خواهد شد واگر دختر است خوش خلق وزیبا وبزرگ باسن خواهد گشت.

خاکشیر یخمال: درمواقع عطش کودکان، درموقع غلبه صفرا وخشک شدن دهان وسردرد آنرا با یخ بمالند  تایخ آب شود، دراینموقع رنگش روشن میشود،سپس با سر کنجبین مخلوط کرده صبح ناشتا میل میکنند یا درساعات دیگر.

برای اطفال درموقع یبوست بسیار نافع است، ازجوشانده آن با نبات بطفل میدهند،خاصیت خاکشیر ازنظر شیمیائی تغییری نمیکند بلکه مقدار زیادی آب بخود میگیرد وحجم روده را زیاد کرده حرکات دودی روده تند می شود ولینت مزاج برقرار میشود.

منابع:طب المفید(جلد دوم طب الکبیر))

تالیف وگرد آوری محمد سرورالدین

تعالیم بهداشتی اسلام (نگارش: دکتر صفدر صانعی)سنجدزال زالکتمشکگزنه قارچ کوهیقارچ کوهی 

گردآورنده:(بهروز رمضانی وناشی)نظرات و پیشنهادات خود را به شماره(09367776920)پیامک نمایید.